آموزش توالت کودکان
آموزش توالت کودکان،خطرناکترین مرحله از مراحل آموزش به کودک است، مخصوصا آموزش دفع.
بهترین زمان برای یادگرفتن اینکه بچه به دستشویی برود از سن ۱/۵ سالگی تا ۳ است ولی عمدتا در سن ۲/۵ تا ۳ سالگی این آموزش انجام می شود . بخش اصلی و عمده ی این آموزش تا ۶ هفته طول می کشد، اما اگر کودک تا ۳ سالگی قادر به کنترل ادرار ومدفوع نبود، جای نگرانی وجود ندارد، زیرا تا ۳ سالگی مثانه کودک در حال رشد است و مخچه تکامل پیدا نکرده است. برای توانایی در نگه‌داری ادرار، این توانایی ابتدا در کنترل ادرار در روز وسپس در شب وسپس مدفوع در شب وسپس در روز است. نکته دیگر درباره تفاوت بین دخترها و پسرهاست. دخترها زودتر به این توانایی می‌رسند و در کل مراحل رشد در دخترها و پسرها متفاوت است.
یکی از دلایل اینکه برخی از بچه ها این موضوع را سریع تر یاد می گیرند هماهنگی عضلات آنها می باشد.بعضی از بچه ها سریع تربه کنترل عضبلانی دست می یابند برخی دیگر دیرتر.
زمان مناسب آموزش توالت کودکان چه وقت است ؟
– به خوبی راه برود تا لگن را پیدا کند
– به شما بگوید نیاز به توالت دارد
– از خیس بودن لباس احساس ناراحتی کند
– می خواهد توالت برود تا والدین او را تشویق کنند
شما را هنگام توالت رفتن دنبال نماید و کنجکاو است که چگونه از توالت استفاده میشود
همچنين ، این عمل نباید در وضعیتی استرس‌آور باشد. یعنی همزمان با از شیر گرفتن کودک، به دنیا آمدن کودک جدید، نبود والدینی که از کودک مراقبت می‌کنند یا جدایی پدر و مادر(طلاق) و تغییر منزل نباشد.
– قبل از آموزش کودک، به او مهارت‌های پوشیدن و در آوردن لباس را تا حدودی آموزش دهیم.
– باکودک تمرین کنیم که 5 دقیقه بتواند در یک جا بنشیند و به آرامی خودش را با چیزی سرگرم کند.
– بررسی کنیم آیا کودک توانایی درک و دنبال کردن دستورات ساده را دارد یا نه؟
– پوشک کودک را زود به زود عوض کنید و بگذارید خشک باشد تا کودک به درک تمیزی وکثیفی برسد و ترجیحا کار تعویض پوشک در دستشویی انجام شود تا کودک مکان انجام این عمل را بشناسد.
– به کودک نامی معقول ومنطقی را برای ادرار و مدفوع آموزش دهید و هرچند بار که کودک هر کدام از اعمال دفع ادرار و مدفوع را انجام داد کار را به او توضیح دهید و نامش را بگویید؛ مثلا عزیزم داری جیش می‌کنی؟ یا الان داری پی‌پی می‌کنی؟
حالا وارد فاز دوم آموزش می‌شویم.
با فرض اینکه کودک من 21 ماهه است، اقدام به انجام فاز اول آموزش کرده‌ام واکنون کودک 23 ماهه شده است. شروع فاز دوم آموزش اینطور شروع میشود.
زمان آن رسیده که کودک لگن را بشناسد. پس برای او لگنی تهیه کنید با رنگی که به آن علاقه دارد و ولگن را در اختیار کودک قرار دهید تا با آن بازی کند و با لگن خود بگیرد.
در روز چندبار کودک را با شلوار روی لگن بنشانیم تا شرایط بدون استرس را تجربه کند.
در روز 30 دقیقه کودک را باز کنید و اگر از لگن استفاده کرد تشویقش کنید و اگر نکرد چند دقیقه برای تعویض شلوار کودک صبر کنید. زیرا این لباس خیس و آغشته به ادرار و مدفوع برای کودک ناخوشایند است و در کودک برای کنترل در دفعات بعدی انگیزه ایجاد خواهد کرد. یادتان باشد به کودک با جمله دستوری ساده بدون تنش و با آرامش لگن را نشان دهید و بگویید دستشویی آنجاست.
هر بار کودک اسم ادرار ومدفوع را آورد یا با زبان بدن (ایما و اشاره) نشان‌تان داد، تشویقش کنید که عادت کند که این اسم را بگوید.
در فاز سوم و شروع استفاده از توالت، ترجیحا لگن را، داخل دستشویی و حمام بگذارید و پوشک کودک را باز کنید و در روز چند‌ین بار بدون شلوار، کودک را روی لگن بنشانید تا دفع انجام دهد و در ابتدای راه، فقط شب‌ها کودک را پوشک کنید و به کودک محل قرارگرفتن لگن را آموزش دهید. برخی اعتقاد دارند که از لگن در کنار سالن و اتاق کودک استفاده کنیم، اما تجربه نشان داده کودکی که در مقابل تلویزیون در اتاق امن، دفع را انجام می‌دهد به سختی حاضر به استفاده از توالت در مراحل بعدی خواهد بود و در طولانی‌مدت والد مراقبِ وی، پرستار را کلافه و نگران خواهد کرد. پس از آن در دستشویی با کودک حرف بزنیم و اجازه بدهیم سیفون را بکشد و خلاصه این عمل برایش لذت‌بخش باشد.
در آخر اینکه این مراحل آموزش فاز سوم تا کنترل توسط کودک به طور طبیعی 6 هفته زمان لازم دارد. البته با رعایت مراحل تمام 3 فاز بالا، خیلی زودتر انجام خواهد شد. اما اگر تا 6 هفته زمان برد کاملاً طبیعی است و جای نگرانی نیست.
در هر مکانی اگر گفت نیاز به دفع دارد با روی باز استقبال کنید، زیرا رفتار غلط ما از قبیل «اه، الان چه موقع‌اش بود؟؟ چرا؟؟؟» در دفعات بعدی باعث میشود که کودک دستشویی خود را نگوید و این نگفتن باعث عدم کنترل خواهد شد.
برخی از کودکان (بخصوص در سنین بالاتر)هنگامی که شخص دیگری داخل دستشویی حضور دارد خجالت میکشند عملیات تخلیه ادرار یا مدفوع را انجام دهند.اگر با چنین حالتی روبرو شدید پس از نشستن کودک درون دستشویی اورا تنها بگذارید و از او بخواهید پس از پایان شما را صدا بزند.
تصور نکنید چون کودک در طول روز قادر به کنترل ادرار خود است، شب ها نیز نباید جای خود را خیس کند. معمولأ کودک در ابتدا توالت رفتن روزانه را قبل از خیس نکردن شبانه فرا میگیرد. اکثر کودکان تا سن ۵ سالگی هنگام خواب جای خود را خیس می کنند. ده درصد کودکان هنوز در سنین مدرسه ابتدایی چنین خصوصیتی دارند.
اگر کودک یا خود شما دارای مشکلات خاصی در زمینه آموزش توالت کودکان هستید، می توانید بطور رایگان با کارشناس مرکز توانبخشی کودکان تریتا، گفتگو کنید.