بسمه تعالی
افسرگی پس از زایمان :
تحریک احساسات بعد از زایمان تا حدی طبیعی است و انتظار می رودکه رخ دهد.
بسیاری از مادران پس از زایمان دچار احساس تشویش میشوند.
گرفتگی خلق پس از زایمان (blues baby) :
۶۰ تا ۸۰ درصد مادران پس از زایمان دچار گرفتگی خلق میشوند که نوعی افسردگی خفیف است و چند روز تا یک هفته بیشتر طول نمیکشد.
مادرانی که دچار این ناراحتی میشوند ممکن است زیاد گریه کنند و مضطرب و تحریک شده به نظر برسند و یا حتی قادر به
خوابیدن نباشند.
اکثرا پس از کمی استراحت و هنگامیکه اطرافیان آنها را در نگهداری نوزاد یاری دهند و یا حتی پس از یک گریه طولانی
متعاقب استرس و هیجان زایمان ،احساس بهتری خواهند داشت .
اما اگر ناراحتی و تنگی خلق پس از حدود دو هفته برطرف نشود، ممکن است علت ان افسردگی پس از زایمان باشد.
حدود ۲۰ درصد از مادران پس از زایمان دچار تابلوی کامل بالینی افسرگی میشوند که ممکن است از ۲ هفته تا یکسال به طول بیانجامد.
علت افسرگی پس از زایمان :
در رابطه با علت این اختلال هنوز نظر قطعی وجود ندارد، اما بر این امر که مجوعه ای از عوامل :
هورمونی ،بیوشیمیایی ،محیطی، روانشناسی و ژنتیک در ایجاد آن دخالت دارد متفق القولند.
مسئولیتهای متعددی که بر عهده والدین به خصوص مادر میباشد و مراقبت از نوزاد، در عین حال که موجب خرسندی است ،ممکن است فشار زیادی به خصوص برای مادرانی که برای اولین بار مادر شده اند، وارد آورد.
چه کسانی در معرض ابتلا به افسرگی پس از زایمان هستند؟
خانم هایی که واجد شرایط زیر باشند بیشتر از سایرین در معرض این اختلال هستند.
1- بارداری بدون برنامه ریزی قبلی
2- عدم حمایت همسر
3- وجود مشگلات زناشویی
4- وجود مشگلات مالی
5- بروز تغییر جدی در زندگی همزمان با تولد نوزاد
6- سابقه بروز سندرم پیش از قاعدگی شدید.
7- سابقه مشگلات شدید در دوران کودکی نظیر تجاوز جنسی
8- از هم پاشیدگی خانواده.
لازم به ذکر است که صرفا وجود این عوامل باعث بروز افسرگی پس از زایمان نیست.
بسیاری از خانم ها ممکن است چندین عامل خطر زا را داشته باشند و هرگز دچار افسردگی نشوند، در عین حال ممکن
است یک یا دو عامل را یا کلا هیچ کدام از عوامل را نداشته باشند ولی دچار افسردگی شوند.
تشخیص افسردگی پس از زایمان :
پزشک بهتر ازهر فرد دیگری تشخیص خواهد داد که شخص مراجعه کننده دچار این اختلال شده است یا خیر.
علائم عمومی و اولیه این بیماری شامل:
بیخوابی
تمایل به گریه یا اندوه شدید که تمام روز ادامه داشته باشد
کاهش علاقه نسبت به انجام بسیاری از فعالیت ها
اشکال در تمرکز حواس
تغییر اشتها
اضطراب
اختلالات خلق و تحریک پذیری
احساس گناه شدید
حملات پانیک (افزایش تعداد ضربان قلب ،سرگیجه ،منگی،احساس وقوع یک اتفاق ناگوار )
مهم است که تفاوت بین تغییرات طبیعی احساسات بدنبال تولد نوزاد را با حالتی که نیاز به درمان و حمایت های بعدی دارد،بدانیم.
نکته :
بسیاری از مادران جدید در طول ماه های اول پس از تولد نوزاد احساس اندوه و اضطراب دارند.
ولی اگرتمام روز علائم بالا را دارا هستید و این حالت چند روز متوالی طول کشید حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
در صورتی که قبلا دچار افسردگی پس از زایمان شده اید، چگونه میتوانید از وقوع مجدد آن پیشگیری کنید؟
در این صورت شانس ابتلای شما در هر بارداری 50_ 50 است بنابراین بهتر است خود را برای این احتمال اماده سازید. امادگی به شما قدرت می بخشد وضعیت را کنترل کنید و احتمال عود را کاهش دهید و در صورت بروز علائم، از شدت آن بکاهید.
اقداماتی که در دوران بارداری کمک میکند احتمال بروز این بیماری کاهش یابد :
با تمام پزشکان و کسانی که قبلا در این زمینه به شماکمک کرده اند در ارتباط باشید(پزشک،درمانگر،روانشناس)
موضوع را با آنها در میان بگذارید و راه حلی که مورد موافقت همه باشد برگزینید.
اگر قبلا افسردگی شما با دارو کاملا درمان شده است میتوانید بلافاصله پس از زایمان از همان دارو ها استفاده کنید.(این عمل احتمال عود را به شدت کاهش می دهد.)
با همسر خود در رابطه با مشکل خود صحبت کنید.
یک برنامه حمایتی تهیه کنید .(چه کسی میتواند به شماکمک کند مادر، پرستار بچه، دوستان،…)
از بروز هرگونه خستگی یا استرس بپرهیزید .
استراحت کافی ،غذای مناسب و ورزش را فراموش نکنید.
از کار بیش از حد بپرهیزید چه در دوارن بارداری و چه پس از زایمان.
فعالیت زیاد بیش از حد شمارا خسته و احتمال افسردگی را افزایش میدهد.
نکته بسیار مهم:
در روزهای اول متولد شدن کودک، از همسر و اطرافیان انتظار میرود بیش از همیشه به مادر توجه نموده و حمایت مضاعف نسبت به مادر و فرزند داشته باشند.
همین نکته به ظاهر ساده تا حد زیادی از بروز افسردگی پس از زایمان جبوگیری میکند.
نویسنده : تیم تحقیقاتی مرکز توانبخشی تریتا
مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی تریتا، شروع ایده های جدید
با ما در شبکه های اجتماعی همراه باشید http://T.me/trytarehab