بسمه تعالی
بازی درمانی
بازی درمانی روشی است که درمانگر در درمان مراجعین برای برقراری رابطه درمانی مورد استفاده قرار می دهد.
بازی درمانی رویکردی است که در آن از اسباب بازی،هنر،گیمها و دیگر انواع بازی برای ارتباط برقرار کردن با کودکان
استفاده می شود.
در واقع از زبان بازی برای برقراری ارتباط استفاده میشود.
یکی از دلایلی که بازی درمانی به عنوان یک روش درمانی در کودکان استفاده می شود ، این است که کودکان قادر نیستند از استدلال و کلام خود برای بیان افکار و احساسات و عواطف خود استفاده کنند.
بنابراین ما استفاده از بازی را پیشنهاد میکنیم تا یک زبان برای ارتباط با کودک باشد.
در واقع اسباب بازی ها هم کلماتی هستند که با استفاده از آنها در بازی ، مکالمه غیر مستقیم شکل میگیرد.
کودک میتواند وارد یک جلسه درمانی شود و با استفاده از اسباب بازی ها ، هنر،قصه گویی و دیگر ابزار بازیگونه با
درمانگر ارتباط برقرار کند.
تعریف بازی:
بازی شیوه ای طبیعی برای یادگیری ، رشد و بیان خود میباشد.
کودک به وسیله بازی:
1- جهان پیرامون خود را درک می کند
2- می تواند خلاقیت و استعداد های نهفته خود را بروز دهد
3- به تدریج در طی روند بازی مشکالت درونی خود را نشان دهد
4- به تدریج این امکان فراهم می شود که بازی به شکل پویایی به مداخله درمانی تبدیل شود.
اهمیت بازی در کودک:
بازی برای کودک در حد تغذیه و خواب می باشد و مانند نفس کشیدن حیاتی و طبیعی است .
بازی شیوه ای است که کودک به واسطه آن جایگاه واقعی خود در جهان را پیدا می کند
بازی می تواند باعث شود کودک احساس قدرت داشته باشد و احساس کند می تواند بر مسائل مختلف کنترل داشته باشد.
درنتیجه میتواند در بهبود اعتماد به نفس او کمک کند.
در صورتی که در اتاق درمان اسباب بازی وجود داشته باشد ، باعث می شود کودک احساس کند این محیط از سایر محیط ها
متفاوت است و اجازه دارد در این محیط همانگونه که هست و دوست دارد رفتار کند .
همین مسئله سبب می شود کودک در طی روند بازی ، خود واقعی را نشان دهد و به دور از ترس و اضطراب (که ممکن است در حین جلسات درمانی پیش بیاید) عواطف خود را بروز و مشکالت درونی خود را نشان دهد.
یک نکته مهم:
استفاده از بازی های نمایشی و قصه گویی سبب می شود به صورت غیر مستقیم نسبت به خاطرات و مشکلات خود آگاهی پیدا کند و به این ترتیب فرآیند درمان شکل می گیرد.
چند نمونه از فواید بازی:
1- گسترش گزارش دادن به وسیله کودک
2- کمک به درمانگر برای ارتباط با کودک و کشف توانایی ها و مشکالت او
3- کمک به کودک برای فاش کردن احساسات خود
مثل:اضطراب،تنش و خصومت
4- آموزش مهارت های اجتماعی شدن
5- کمک به کودک برای کسب آگاهی نسبت به رفتار های خود و انگیزه های درونی
6- کمک به کودک برای یادگیری نتایج و عواقب رفتارهای خود
تکنیک های بازی درمانی:
بازی های هنری :
شامل انواع بازی های هنری از قبیل:رنگ آمیزی،نقاشی و ترسیم کردن،مجسمه سازی و …
بازی های گروهی :
انواع مختلف بازی در قالب بازی گروهی ارائه می شود.
قصه گویی:
از بیان قصه و داستان استفاده میشود تا بسیاری از مسائل و مشکالت کودک از قبیل سوگ از دست دادن عزیزان،خشم و نفرت،طرد شدن بروز پیدا کند و در جهت رفع آن اقدام شود.
استفاده از اسباب بازی :
در این تکنیک از اسباب بازی ها استفاده می شود تا بیان در بازی درمانی تسهیل پیدا کند.
بازی رقابتی:
در این تکنیک سعی می شود که شرایطی امن و در عین حال رقابتی ایجاد شود که کودک در عین اینکه احساس امنیت میکند ، افکار و احساساتی که در شرایط مشابه در محیط واقعی تجربه کرده بیان کند.
بازیهای نمایشی:
در این تکنیک سعی می شود محیطی امن برای کودک طراحی شود تا در آن موضوعات مربوط به ایفای نقش در خانواده و در جمعهای دوستانه ، در قالب بازی به نمایش گذاشته شود و مسائل و مشکالت مربوط به آن بروز پیدا کند و درجهت رفع آن اقدام شود.
استفاده از بازی در درمان ، سبب می شود رابطه ی درمانی با کودک شکل بگیرد و در کودکانی که گفتار قابل فهم ندارند در شناخت مشکالتشان درمانگر را یاری می نماید.
بازی درمانی در کودکان بزرگتر که نسبت به بروز مسائل و مشکالت خود مقاومت نشان می دهند نیز به درمانگر کمک میدهد.
بازی کودکان با ناتوانی های مختلف نیازمند ملاحظاتی می باشد.
برای انجام بازی های مختلف برخی مهارت های اولیه نیاز می باشد از قبیل:هماهنگی دوطرف بدن،هماهنگی چشم و دست،مهارت های توجه و تمرکز و حافظه ،توانایی استفاده از نماد ها و…
که باید در این کودکان مورد بررسی قرار گیرد و با توجه به آن و در جهت رشد توانایی ها بازی مناسب انتخاب شود.
انتخاب بازی:
بازی باید با توجه به شرایط ،سن و جنس کودک انتخاب شود و متناسب با سطح توانایی های او باشد که اعتماد به نفس او آسیب نبیند .
همچنین هنگامی که شناخت مشکالت انجام شد باید در جهت رفع مشکالت و بهبود عملکرد های کودک بازی مناسب انتخاب شود.
شخصیت کودک در ضمن بازی شكل می گیرد،دگرگونیهای زیادی در روحیات و خلقیات او روی میدهد و همه اینها تكامل و پیشرفت را برای کودک مهیامی کند.
در میان انواع بازی، بازیهای ابتكاری که آفریدِه خود کودکان هستند، اهمیت ویژهای دارند؛ زیرا به شخصیت کودک شكل می دهند و وسیله خوبی برای تربیت او محسوب می شوند.
در مرکز توانبخشی تریتا ، بازی درمانی به سبک نوین توسط درمانگران زبده انجام میپذیرد.
با ما در تلگرام در ارتباط باشید http://T.me/treatarehab
نویسنده : فرزانه اشرفی ، کارشناس کاردرمانی
مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی تریتا ، شروع ایده های تازه